پرسش:

چرا نام ائمه ی معصومین (علیه السلام) به طور صریح در قرآن نیامده است؟

پاسخ کوتاه:



باید توجه داشت که هرچند نام ائمه ی اطهار (علیه السلام) در قرآن به طور صریح نیامده است، لکن در کلام پیامبر اسلام (صلّي اللَّه عليه و آله و سلّم) به طور صریح نام ائمه ی معصومین(علیه السلام) و مخصوصاً على بن ابى طالب (علیه السلام) ذکر شده است که مصداق روشن آن حدیث غدیر است که به منزله‏ى اعلام رسمى خلافت امیرالمؤمنین على (علیه السلام) مى‏باشد. حدیث غدیر از جهت سند متواتر و از جهت دلالت شواهد روشنى بر امامت حضرت على (علیه السلام) دارد.


از این گذشته در خود قرآن هم آیاتى در شأن حضرت على (علیه السلام) نازل شده که مهم ترین آنها آیه ی 55 سوره‏ى مائده است که مى‏فرماید: "ولى شما خدا و رسول و آن مؤمنانى که نماز به پا مى‏دارند و در حال رکوع زکات مى‏دهند، است". و در کتب تفسیر و تاریخ و روایى شیعه و سنى آمده است که این آیه پس از انفاق حضرت على (علیه السلام) انگشترش را در حال نماز و در رکوع نازل شده است و مصداق خارجى آن جز على بن ابى طالب (علیه السلام) نیست، پس هر چند به طور صریح نام حضرت على (علیه السلام) در قرآن نیامده است، اما اشارات واضحى به آن حضرت شده است.


اما این که چرا به طور صریح نام ایشان برده نشده است، لااقل دو جواب مى‏تواند داشته باشد. اوّلا: بناى قرآن براین است که مسائل را به صورت کلى، و به شکل اصل و قاعده بیان کند، نه این که جزئیات و ریز مسایل را تشریح نماید. چنان که در موارد بسیارى روش قرآن این چنین بوده است. از این رو امام صادق (علیه السلام) هنگامى که از ایشان سؤال مى‏شود: چرا نام امامان (علیه السلام) در قرآن نیامده مى‏فرماید: همچنان که خدا نماز و زکات و حج را به شکل اصل و قانون کلى نازل فرمود و جزئیات آن را تشریح نکرد، بلکه پیامبر اکرم (صلّي اللَّه عليه و آله و سلّم) خود نحوه ی انجام و احکام جزئى آنها را بیان فرمود، در مورد ولایت هم، پیامبر خود به خلافت حضرت على (علیه السلام) و اهل بیتش تصریح نمود، بدون این که در قرآن نیازى به ذکر نام تک تک ائمه (علیه السلام) باشد. ثانیا: در مثل چنین مسأله‏اى، که احتمال مخالفت زیاد است، مصلحت در آن است که قرآن به صورت غیر صریح و با اشاره و کنایه مطلب را بیان نماید؛ زیرا احتمال دارد که دامنه ی مخالفت با مسأله ی امامت ائمه (علیه السلام)، به مخالفت با قرآن و اصل دین کشیده شود، که مسلما این به صلاح مسلمانان نخواهد بود؛ یعنى چه بسا مخالفین با ولایت حضرت على (علیه السلام) به جهت مخالفت با آن حضرت - اگر آیه‏اى به طور صریح ولایت آن حضرت را بیان مى‏فرمود - آن آیه را تحریف یا تبدیل یا حذف نمایند، و آن گاه ارزش اسلام به عنوان دین خاتم و قرآن به منزله ی یک کتاب آسمانى جاودان، هتک مى‏گردید. افزون بر این باید توجه داشت اگر خداوند در قرآن مى‏فرماید: "ما قرآن را نازل کردیم و خود حافظ آن هستیم" یکى از راه‏هاى حفظ قرآن به این است که انگیزه‏هاى مخالفت و تحریف را به صورت طبیعى از میان بردارد. لذا در قرآن اوّلاً به ولایت ایشان به طور صریح و با ذکر نام پرداخته نشده است، ثانیا: آیات مربوط به ولایت حضرت على (علیه السلام) و نیز آیه ی تبلیغ که مربوط به ابلاغ رسمى ولایت حضرت على (علیه السلام) است و نیز آیه ی تطهیر که راجع به عصمت اهل بیت(علیه السلام) است، در لابلاى آیاتى که در ظاهر هیچ ارتباطى با بحث مورد نظر ندارند، گنجانده شده است، تا حتى المقدور انگیزه‏هاى تحریف و تبدیل فروکش نماید و قرآن در طول تاریخ از هر گونه تعرض مصون و محفوظ باشد.

پاسخ تکمیلی و جامع: http://islamquest.org/fa/archive/question/1223