منظور از عالین در قرآن
پرسش:
خداوند در سوره ص به ابلیس می¬فرماید: تو تکبر نمودی یا از عالین هستی منظور از عالین چیست؟

پاسخ:
خداوند در سوره ص می­فرماید: *قالَ یا إِبْلیسُ ما مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِیَدَیَّ أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالینَ*[i]گفت: «ای ابلیس! چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم سجده کنی؟! آیا تکبّر کردی یا از برترینها بودی؟! (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)»

«بدون شک احدی نمی‏تواند ادعا کند که قدر و منزلتش ما فوق این است که برای خدا سجده کند (یا برای آدم به فرمان خدا) بنا بر این تنها راهی که باقی می‏ماند همان احتمال دوم یعنی تکبر است. بعضی از مفسران" عالین" را در اینجا به معنی کسانی می‏دانند که همیشه در راه کبر و غرور گام بر می‏دارند و بنا بر این معنی جمله چنین می‏شود:" آیا تو هم اکنون تکبر کرده یا همواره چنین بوده‏ای"؟! ولی معنی اول مناسبتر به نظر می‏رسد.»[ii]

صاحب المیزان چنین آورده است: «جمله "أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعالِینَ" استفهامی است توبیخی، معنایش این است که: آیا سجده نکردنت از این بابت است که عارت می‏شد، و خود را از این کار بزرگتر می‏دانستی؟ و یا اینکه به راستی شان تو اجل از این عمل بود و تو از کسانی بودی که قدر و منزلتشان بالاتر از آن است که مامور به سجده بر آدم شوند؟ و از همین جا بعضی[iii] از مفسرین استفاده کرده‏اند که: معلوم می‏شود خدای تعالی مخلوقاتی عالی دارد که مقامشان اجل از آن است که برای آدم سجده کنند، بندگانی هستند مستغرق در توجه به سوی پروردگارشان، و هیچ چیزی را به جز او درک نمی‏کنند.»[iv]
و در حدیثی از رسول اکرم (ص) نقل شده که فرموده: عالین « من و علی و فاطمه و حسن و حسین می­باشیم»[v]
................................
[i]-سوره ص آیه 75.

[ii]-تفسیر نمونه، ج‏19، ص: 338.

[iii]-«روح المعانی ج 23 ص 226 و 227» به نقل از ترجمه تفسیر المیزان

[iv]-ترجمه تفسیر المیزان، ج‏17، ص: 344.

[v]-بحار ج 11 ص 143 و ج 15 ص 21 و ج 25 ص 2 و البرهان فی تفسیر القرآن ج 4 ص 683 .
.......................................................................................

منبع: حوزه نت